Katedra
Finansów Publicznych

Finanse państwa i finanse przedsiębiorstw wobec aktualnych wyzwań społeczno-gospodarczych

Redakcja naukowa:

Katarzyna Maj-Waśniowska
Anna Wichowska

Oddajemy w ręce Czytelników drugą monografię stanowiącą efekt pracy Studentów z Koła Naukowego „Finanse i Podatki” Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy, czyli od momentu wydania poprzedniej publikacji, sytuacja społeczno-gospodarcza w Polsce i na świecie uległa znacznemu pogorszeniu z powodu wybuchu pandemii wirusa SARS-CoV-2. W literaturze przedmiotu można odnotować już opracowania na temat wielowymiarowych skutków wirusa i działań podjętych w jego efekcie, jednak na klarowną ocenę ekonomiczną warto poczekać do końca 2020 roku. Pojawiające się nowe problemy nakładają się na dotychczas istniejące wyzwania, które poprzez pandemię uległy nasileniu. Wśród nich należy wymienić zjawisko luki podatkowej, niejasne i niestabilne prawo podatkowe, politykę zdrowotną państwa, nadużycia i oszustwa finansowe czy problemy przedsiębiorstw związane z płynnością finansową.

Książka składa się z dwóch części, w których zawarto dziewięć rozdziałów. Pierwsza z nich zatytułowana Ocena i skutki władztwa podatkowego państwa i samorządu terytorialnego obejmuje tematy związane z problemem luki podatkowej zarówno w podatkach pośrednich, jak i bezpośrednich, ryzyka podatkowego będącego skutkiem niestabilnych przepisów prawa, a także samodzielności finansowej gmin oraz oceny wybranych elementów systemu ochrony zdrowia w Polsce. Natomiast w części drugiej - Instrumenty wykrywania nadużyć i oszustw finansowych a ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa – skupiono się głównie na problemach związanych z oszustwami finansowymi. W tej części omówiono zagadnienia dotyczące roli kontroli wewnętrznej oraz audytu wewnętrznego w wykrywaniu oszustw księgowych; oszustw finansowych w korporacjach na świecie i w Polsce, a także funkcjonowania piramid finansowych oraz znaczenia płynności w zarządzaniu przedsiębiorstwem.

Link do wersji online

Współczesne problemy finansów i ubezpieczeń

Redakcja naukowa:

Katarzyna Maj-Waśniowska
Katarzyna Stabryła-Chudzio 

Wydawnictwo: Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Kraków 2019 r. 

We współczesnych finansach wciąż można odnotować wiele wyzwań zarówno w kontekście krajowym i międzynarodowym. Pomimo upływu ponad dekady od ostatniego kryzysu ekonomiczno-finansowego gospodarki poszczególnych państw, zwłaszcza strefy euro wciąż odnotowują bardzo niski wzrost gospodarczy. Wiele państw na świecie, głównie europejskich, mierzy się z problemami demograficznymi mającymi wpływ na stan finansów publicznych, w tym system ubezpieczeń społecznych. Dodatkowo do wyzwań globalnych należy walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, jak również przeciwdziałanie negatywnym zmianom klimatycznym, co przekłada się na konieczność działań rządów, samorządów i sektora prywatnego. Nie mniej istotnym tematem jest przepływ kapitału w kontekście globalnym, zasadność i ramy jego kontroli biorąc pod uwagę nie tylko czynniki ekonomiczne, ale także społeczne i polityczne, do których w ostatnim czasie należy ewentualne opuszczenie Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię.

Niniejsza publikacja została poświęcona wielu wymienionym powyżej problemom zarówno na szczeblu krajowym jak i międzynarodowym, w tym na poziomie Unii Europejskiej. Książka składa się z dwóch części, w których zawarto dziesięć rozdziałów, w tym jeden w języku angielskim, napisanych przez Studentów Koła Naukowego „Finanse i Podatki” Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Pierwsza z nich zatytułowana Finanse przedsiębiorstw w kontekście wyzwań krajowych i międzynarodowych obejmuje tematy dotyczące znaczenia amortyzacji w działalności podmiotów gospodarczych, postrzegania zjawiska oszustw finansowych na tle kreatywnej rachunkowości oraz sektora kapitałowego, jego roli w wymiarze krajowym i ponadnarodowym. Natomiast w części drugiej - Finanse publiczne i ubezpieczenia społeczne – stan i perspektywy – skupiono się głównie na sytuacji w Polsce w obszarze finansów centralnych i lokalnych pokazując jednocześnie problem nierównowagi finansów publicznych w kontekście uregulowań Unii Europejskiej. Do głównych tematów tej części należały postrzeganie wydajności fiskalnej podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku od towarów i usług, rozwój lokalny gmin w Polsce, konieczność dyscyplinowania finansów publicznych i wreszcie zmiany w systemie emerytalnym w Polsce przy zwróceniu uwagi na doświadczenia duńskie. 

 Link do wersji online

System oświaty w Polsce i jego finansowe uwarunkowania

Katarzyna Maj-Waśniowska

_{Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Kraków, 2017 r.}

Książka zawiera wiedzę z z zakresu systemu oświaty w Polsce. Autorka ukazała istotne zagadnienia związane z systemem oświaty w Polsce i finansowaniem zadań oświatowych z punktu jednostek samorządu terytorialnego. W publikacji przedstawiono w sposób usystematyzowany i kompletny zagadnienia podstaw teoretycznych i prawnych systemu oświaty, jak również mechanizmu finansowania zadań oświatowych.

Zaletą książki jest omówienie problematyki dotyczącej: otoczenia prawnego i zmian zachodzących w tym obszarze, reform systemu oświaty w Polsce po transformacji ustrojowej, źródeł finansowania i wydatków oświatowych jednostek samorządu terytorialnego, algorytmu podziału części oświatowej subwencji ogólnej i jego empirycznej weryfikacji, determinant wydatków oświatowych oraz koncepcji zmian organizacji oświaty na poziomie lokalnym.

Książka adresowana jest zwłaszcza do studentów kierunków ekonomicznych i prawniczych. Z uwagi na aktualność i zakres poruszanych zagadnień może być ona przydatna także decydentom samorządowym, wójtom, burmistrzom, prezydentom miast oraz przewodniczącym zarządów jednostek samorządu terytorialnego.

Pomoc publiczna a konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw w świetle zaleceń strategii rozwojowych Unii Europejskiej

Piotr Podsiadło

_{Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Kraków, 2016 r.}

Książka zawiera aktualną wiedzę z zakresu pomocy publicznej i konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw w świetle zaleceń strategii rozwojowych Unii Europejskiej. Autor w pierwszej kolejności omawia teoretyczne podstawy pomocy publicznej jako instrumentu interwencji państwa w gospodarkę, a także zagadnienie pomocy publicznej w świetle unormowań prawnych Unii Europejskiej. W dalszej części wskazano znaczenie pomocy publicznej dla wzrostu konkurencyjności państw członkowskich w ujęciu strategii lizbońskiej. W publikacji przedstawiono także rolę pomocy publicznej w stymulowaniu wzrostu konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw w Unii Europejskiej..

Książka adresowana jest zwłaszcza do studentów kierunków ekonomicznych i prawniczych. 

Finanse samorządowe

Piotr Sołtyk, Monika Dębowska-Sołtyk

_{Wydawnictwo Difin
Warszawa, 2016 r.}

Książka zawiera aktualną wiedzę z dziedziny finansów samorządu terytorialnego. Autorzy ukazali istotne zagadnienia związane z finansami, prawem finansowym i rachunkowością budżetową z punktu widzenia funkcji i zadań stawianych dla współczesnego radnego samorządowego. W publikacji przedstawiono w sposób usystematyzowany i kompletny zagadnienia wymagane do skutecznego zarządzania gospodarką finansową jednostki samorządu terytorialnego.

Zaletą książki jest omówienie problematyki dotyczącej: otoczenia prawnego i form organizacyjnych samorządu terytorialnego, procedury projektowania zarządzania i ewaluacji budżetu samorządowego, planowania finansowego, przekazywania wybranych dotacji z budżetu lokalnego, istoty sprawozdawczości budżetowej, a także nadzoru i kontroli działania gospodarki finansowej, dyscypliny finansów ­publicznych, absolutorium samorządowego, ze szczególnym zaakcentowaniem w tej procedurze roli komisji rewizyjnej.

Książka adresowana jest zwłaszcza do przedstawicieli organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. Z uwagi na aktualność i zakres poruszanych zagadnień może być ona przydatna także decydentom samorządowym, wójtom, burmistrzom, prezydentom miast oraz przewodniczącym zarządów jednostek samorządu terytorialnego.

Ekonomia sektora publicznego - wybrane zagadnienia

Redakcja naukowa: Krzysztof Surówka

_{Wydawnictwo Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Warszawie
Kraków, 2015 r.}

Książka zawiera aktualną wiedzę z ekonomii sektora publicznego. Z uwagi na rozległą problematykę ekonomii sektora publicznego w publikacji zwrócono uwagę jedynie na wybrane zagadnienia. Autorzy ukazali kwestie związane z istotą samorządu terytorialnego i zakresem jego samodzielności finansowej, uwarunkowania rozwojowe samorządu terytorialnego oraz rolę dyscypliny finansów publicznych w doskonaleniu gospodarowania środkami publicznymi. W publikacji przedstawiono także w sposób usystematyzowany zagadnienia związane z budżetem i jego znaczeniem w optymalnym zarządzaniu finansami JST. Omówiono także nowoczesne instrumenty dyscyplinujące efektywne działanie sektora publicznego.

Zaletą książki jest omówienie zagadnień na podstawie aktualnych rozwiązań prawnych jak również licznych orzeczeń organów nadzoru i sądów administracyjnych. Wykorzystany został bogaty dorobek naukowy krajowy jak również zagraniczny.

Z uwagi na aktualność i zakres poruszanych zagadnień książka może być pomocna w edukacji akademickiej zwłaszcza na kierunkach ekonomicznych, finansów oraz prawa i administracji. Książka stanowi podstawowe źródło aktualnej wiedzy dla decydentów samorządowych.

Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce

Krzysztof Surówka 

Książka obejmuje wiedzę dotyczącą samodzielności finansowej samorządu terytorialnego w Polsce w zakresie planowania budżetu, kształtowania dochodów, realizacji zadań publicznych oraz zadłużania się. Autor przedstawił teoretyczne podstawy samodzielności   finansowej samorządu terytorialnego, zakres tej samodzielności na etapie tworzenia budżetu, źródła dochodów samorządu terytorialnego, realizację zadań publicznych a samodzielność samorządu terytorialnego w Polsce w zakresie zaciągania długu publicznego.

Książka jest przeznaczona dla pracowników naukowych zajmujących się finansami publicznymi oraz organizacją i funkcjonowaniem samorządu terytorialnego.

Zasady podatkowe w teorii i praktyce

Maria Kosek-Wojnar

_{Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
Warszawa, 2012 r.}

W książce podjęto często dyskutowany temat, jak powinny być skonstruowane poszczególne podatki i całe systemy podatkowe. Autorka przedstawiła: podatki jako finansową podstawę działalności państwa, nakładanie i pobór podatków przez państwo, zasady podatkowe jako kryteria oceny podatków, zasadę sprawiedliwości podatkowej, zasady podatkowe a rozkładanie ciężarów podatkowych, zdolność dochodową, postulaty pod adresem systemu podatkowego.
 
Książka jest przeznaczona zarówno dla pracowników naukowych zajmujących się zagadnieniami podatkowymi, studentów, jak i osób zainteresowanych zagadnieniami podatkowymi.

O nowy model działalności regulacyjnej państwa w sferze finansów

Pod redakcją Anny Moździerz i Krzysztofa Surówki

_{Wydawnictwo: PTE
Warszawa 2011 r.}

Księga pamiątkowa powstała z okazji 40-lecia pracy naukowej prof. Stanisława Owsiaka. Imponujący życiorys naukowy Jubilata oraz zaangażowanie w sprawy publiczne sprawiają, że cieszy się On niepodważalnym autorytetem. Publikacja ta jest wyrazem szacunku, jakim darzymy naszego Mistrza, Nauczyciela, Przyjaciela, Współpracownika. 

Jubileusz pracy naukowej prof. Stanisława Owsiaka przypadł w czasie wychodzenia światowych gospodarek z kryzysu finansowego największego od lat 30. XX w. Fakt ten zainspirował pracowników kierowanej przez prof. Stanisława Owsiaka Katedry Finansów do zorganizowania ogólnopolskiej konferencji naukowej, do uczestnictwa w której zaproszeni zostali wybitni ekonomiści specjalizujący się w zakresie finansów publicznych, bankowości, rynków finansowych, finansów przedsiębiorstw, ubezpieczeń oraz rachunkowości.

Księga pamiątkowa podzielona została na dwie części. Pierwsza część ma na celu przybliżenie sylwetki Jubilata, charakterystykę jego aktywności naukowo-badawczej i zaangażowania w działalność na rzecz praktyki. W drugiej części zamieszczone zostały 23 okolicznościowe opracowania z wielu dziedzin, tj. polityki finansowej państwa, finansów publicznych (w tym samorządowych), ekonomii, rynków finansowych, bankowości, finansów przedsiębiorstw, ubezpieczeń. Księga zawiera dzieł będące efektem zarówno rozważań teoretycznych, jak tez studiów i analiz empirycznych.

Zeszyty naukowe nr 10

Pod redakcją Marii Kosek-Wojnar i Katarzyny Owsiak

_{Wydawnictwo: PTE
Warszawa 2011 r.}

Jubileusz pracy naukowej prof. Stanisława Owsiaka przypadł w czasie wychodzenia światowych gospodarek z kryzysu finansowego największego od lat 30. XX w. Fakt ten zainspirował pracowników kierowanej przez prof. Stanisława Owsiaka Katedry Finansów do zorganizowania ogólnopolskiej konferencji naukowej, do uczestnictwa w której zaproszeni zostali wybitni ekonomiści specjalizujący się w zakresie finansów publicznych, bankowości, rynków finansowych, finansów przedsiębiorstw, ubezpieczeń oraz rachunkowości.

Efektem pracy przedstawicieli licznych ośrodków naukowych z całej Polski, którzy uczestniczyli  w jubileuszowej konferencji naukowej jest Księga Jubileuszowa "O nowy model działalności regulacyjnej państwa w sferze finansów" oraz 2 tomy Zeszytów Naukowych PTE.

Zeszyty naukowe nr 11

Pod redakcją Marii Kosek-Wojnar i Katarzyny Owsiak

_{Wydawnictwo: PTE
Warszawa 2011 r.}

Dług lokalny w teorii i praktyce

Redakcja naukowa: Maria Kosek-Wojnar

_{Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Kraków, 2007 r.}

W książce podjęte zostały rozważania dotyczące problemów, które pociąga za sobą zadłużanie się jednostek samorządu terytorialnego. przedmiotem zainteresowania autorów opracowania są m.in. motywy zaciągania pożyczek komunalnych, form, w jakich mogą być zaciągane, oraz skutków, jakie powoduje zadłużanie się jednostek samorządu terytorialnego. Do skutków należy pojawienie się długu lokalnego, który determinuje konieczność zarządzania nim. Autorzy przedstawiają zagadnienia związane z: teorią długu lokalnego, wybranymi rodzajami ryzyka i sposobami jego ograniczania, zdolnością kredytową jednostek samorządowych. Dokonano również przeglądu instrumentów dłużnych, a także dylematów, jakie stoją przed jednostkami samorządu terytorialnego przy wyborze konkretnego instrumentu. Opracowanie zawiera także charakterystykę procedur zadłużania się jednostek samorządu terytorialnego w Polsce i innych krajach europejskich, w zakresie motywów i granic zadłużania się, poziomu długu lokalnego i jego struktury.

Podstawy finansów samorządu terytorialnego

Maria Kosek-Wojnar, Krzysztof Surówka

_{Wydawnictwo Naukowe PWN
Warszawa  2007 r.}

Podręcznik przedstawia zjawiska i rozwiązania systemowe oraz problemy finansowania samorządu terytorialnego w Polsce w warunkach transformacji ustrojowej. W książce poruszona została, rzadko podejmowana w publikacjach dotyczących finansów lokalnych, kwestia ryzyka w działalności jednostek samorządu terytorialnego. Autorzy zwrócili uwagę przede wszystkim na ryzyko ekonomiczne, personalne oraz zadłużania się jednostek samorządu terytorialnego. W dużej części książka poświęcona została zagadnieniom dotyczącym finansów samorządowych w Polsce. Autorzy omówili zasady podziału zadań i środków pieniężnych pomiędzy państwo i jednostki samorządu terytorialnego oraz zaprezentowali szczegółowe rozwiązania w zakresie: zasilania budżetów gmin, powiatów i województw, równoważenia tych budżetów, a także ukazali mechanizmy zadłużania się jednostek samorządowych oraz scharakteryzowali procedurę budżetową i instytucje nadzoru nad samorządem.

Podręcznik do przedmiotów: finanse samorządowe oraz  finanse lokalne stanowiących tzw. minimum programowe, wykładanych na kierunku finanse i rachunkowość wyższych uczelni różnego typu.